Czym jest kalendarz szczepień u kota?

Szczepienia kota są bardzo ważne w profilaktyce chorób zakaźnych wśród zwierząt domowych. Pomagają one w eliminowaniu lub łagodzeniu chorób, jakie mogą dotknąć naszych pupili. Aby przebiegały prawidłowo i dawały pożądane efekty, należy przestrzegać harmonogramu, jaki przewiduje kalendarz szczepień kota.

Co to jest szczepionka?

Zanim przejdziemy do omówienia głównego tematu, warto przypomnieć w kilku słowach, czym jest szczepionka. Jest to, najkrócej rzecz ujmując, biologiczny preparat, który poprzez imitację prawdziwej infekcji w organizmie, powoduje uzyskanie przez niego odporności, na wypadek zetknięcia się z prawdziwym patogenem, wywołującym chorobę.

Szczepionka powoduje uzyskanie przez organizm odporności

Aby szczepionka była skuteczna, musi zawierać antygeny. Występują one w szczepionkach w formie zabitych, żywych lub fragmentarycznych drobnoustrojów. Jeśli podstawą szczepionki są żywe patogeny, zmniejsza się ich zjadliwość poprzez atenuację – proces mutacji, dzięki któremu drobnoustroje tracą zdolność do wywołania choroby w organizmie. Antygeny, zawarte w szczepionce, wywołują reakcję immunologiczną organizmu w postaci produkcji przeciwciał. W wyniku działania szczepionki, tworzy się pamięć immunologiczna organizmu i jest on zdolny zwalczyć żywe patogeny, zapobiegając w ten sposób rozwojowi choroby.

Nabywanie odporności przez kocięta po urodzeniu

Ponieważ koty są ssakami, bardzo ważną rolę w ich życiu odgrywają pierwsze godziny po porodzie, w których kocięta powinny otrzymać od matki siarę. Siara, czyli pierwsze mleko matki, zawiera niezbędne składniki odżywcze, hormony, a także przeciwciała, jakie będą chronić organizm kocięcia przez najbliższe tygodnie. Przeciwciała poprzez jelita przenikają do krwiobiegu kocięcia.

Niestety naturalna odporność, jaką kot otrzymuje od matki, zanika stopniowo od ok. 6 tygodnia życia. Należy też pamiętać, że matka może przekazać kociętom przeciwciała, chroniące tylko przed takimi drobnoustrojami, z jakimi sama się spotkała.

Spadek ilości przeciwciał, otrzymanych od matki, daje szansę kociemu organizmowi na stworzenie własnych przeciwciał. Póki odporność, uzyskana od matki, jest obecna w organizmie kocięcia, nie pozwala ona na rozwinięcie przeciwciał przez układ immunologiczny małego kotka. Zachodzi tu prosty mechanizm, w którym pojawiające się antygeny szczepionki są natychmiast neutralizowane przez przeciwciała, otrzymane od matki.

Ta odporność, którą kot otrzymał od matki, znika dopiero po 16 tygodniu życia. Dlatego właśnie potrzebne są do tego czasu szczepienia przypominające. Jednocześnie nie zaleca się czekać ze szczepieniami aż do 16 tygodnia, ponieważ pomiędzy 6 a 16 tygodniem wytwarza się tzw. luka immunologiczna. W tym czasie kot stopniowo traci nabytą od matki odporność i jest narażony na zachorowanie na poważne choroby, a nawet śmierć.

Odporność, którą kot otrzymał od matki, znika dopiero po 16 tygodniu życia

Szczepienia kota podstawowe i dodatkowe

Kalendarz szczepień obejmuje tzw. szczepienia kota podstawowe, inaczej zasadnicze oraz szczepienia kota dodatkowe.

Szczepienie kota podstawowe (zasadnicze)

Szczepienie kota zasadnicze obejmuje szczepionki na trzy choroby: panleukopenię, herpeswirozę oraz kaliciwirozę. Obecnie nie można kota zaszczepić oddzielnymi szczepionkami na każdą z chorób. Występuje jedynie szczepionka zintegrowana (skojarzona), przeciwko wszystkim trzem chorobom.

Wiek rozpoczęcia szczepienia oraz dawki przypominające będą różne dla kotów mieszkających z człowiekiem w porównaniu z kotami, mieszkającymi w schroniskach.

Wiek, w którym można rozpocząć szczepienie kotów mieszkających z człowiekiem szczepionką skojarzoną wynosi 6 do 8 tygodni (4 do 6 tygodni – koty ze schroniska). Następnie dawki powtórzeniowe powinny być podawane w odstępach czasu co 2 do 4 tygodni – ostatnia dawka w wieku 16 tygodni lub później (co 2 tygodnie do 20 tygodnia – koty ze schroniska). Dawki przypominające należy stosować wg następującego harmonogramu: pierwsza w wieku 6 do 12 miesięcy lub po roku od ostatniej dawki powtórzeniowej, a następnie co 2 do 3 lat (co roku w przypadku kotów mieszkających w schronisku).

Szczepienia kota są podstawowe i dodatkowe

Kalendarz szczepień – Panleukopenia

Panleukopenię, znaną też pod nazwą kociej parwowirozy, wywołuje wirus FPV. Najbardziej narażone na zachorowanie są kocięta w wieku od 6 tygodni do 4 miesiąca życia. Jest to związane z zanikiem odporności biernej. Zachorowalność kotów w tym wieku wynosi nawet 100%. Śmiertelność w tej grupie wiekowej może wynosić nawet 75%. Objawy dotyczą przede wszystkim układu pokarmowego. Choroba może mieć przebieg bardzo ciężki i bolesny.

Szczepienia kota – Herpeswiroza

Herpeswirozę u kotów wywołuje wirus FHV-1. Powoduje on ostre zapalenie jamy nosowej i tchawicy u kotów. Może objawiać się gorączką, katarem, kaszlem, zapaleniem spojówek i ogólnym osłabieniem organizmu. Charakterystyczną cechą tego wirusa jest to, że ulega on uśpieniu, podobnie jak wirus ludzkiej opryszczki. Choroba wraca w momentach osłabionej odporności organizmu, przy okazji zakażenia kota inną chorobą itp. Kot zostaje nosicielem wirusa po zachorowaniu po raz pierwszy.

Szczepienia kota – kaliciwiroza

Jest to wysoce zaraźliwa choroba, szybko się rozprzestrzenia. Jeśli jest nieleczona lub późno wykryta, w większości przypadków prowadzi do śmierci. Wywołuje ją wirus FCV z rodziny Caliciviridae. Bardzo często występuje w połączeniu z herpeswirozą. Przebieg i objawy są podobne do herpeswirozy. Mogą pojawić się w trakcie choroby napady duszności, wywołane obrzękiem gardła, a także zapalenie płuc. Najbardziej narażone na zakażenie są koty młode, które tracą odporność bierną.

Kaliciwiroza jest wysoce zaraźliwa

Szczepienia kota dodatkowe

Oprócz szczepień, uznanych za podstawowe, występują także szczepienia dodatkowe. W ich wyniku można zaszczepić kota przeciwko wściekliźnie, kociej białaczce oraz zakażeniu wywołanemu przez Chlamydiophila felis.

W przypadku kociej białaczki, uprzednio należy wykonać test, czy zwierzę nie choruje na tę chorobę. Można szczepić tylko koty z wynikiem ujemnym. Wiek rozpoczęcia szczepienia przeciwko tej chorobie przypada na 8 tygodni. Powtórzenie wykonuje się po 3 do 4 tygodni. Dawkę przypominającą należy podać po roku, a kolejne co 2 lub 3 lata u kotów, należących do grupy ryzyka.

Przeciwko chlamydiozie wiek rozpoczęcia szczepień przypada na 9 tydzień życia. Powtórzenie należy wykonać po 2 do 4 tygodni. Dawki przypominające należy podawać co roku u kotów należących do grupy ryzyka.

Przeciwko wściekliźnie można szczepić koty dopiero w 12 tygodniu życia. Powtórzenie należy wykonać po 12 miesiącach. W zależności od rodzaju szczepionki, dawkę przypominającą powinno się podawać co 2 lub 3 lata lub co roku u kotów, pochodzących z grupy ryzyka.

Kalendarz szczepień – Białaczka u kota

Białaczkę kotów wywołuje wirus FeLV. Może on wywoływać nowotwory złośliwe u kotów. Wirus jest obecny na całym świecie i każdy kot może się nim zarazić. Nie istnieje żaden lek na tę chorobę. Zapobiegać jej można tylko poprzez szczepienia.

Przeciwko wściekliźnie można szczepić koty dopiero w 12 tygodniu życia

Szczepienia kota – Chlamydioza

Chlamydiozę u kotów wywołują bakterie Chlamydiophila felis. Najbardziej narażone na zachorowanie są koty młode, a także koty przebywające w skupiskach. Choroba ta powoduje zapalenie spojówek, nieżyt nosa, a także zapalenie płuc. Leczenie odbywa się na zasadzie łagodzenia stanów zapalnych. Dobrze jest zaszczepić kota przeciwko chlamydiozie, aby nie stał się jej nosicielem. U ludzi bakterie Chlamydiophila wywołują chorobę odzwierzęcą.

Szczepienia kota – wścieklizna

Szczepienia przeciwko wściekliźnie są obowiązkowe tylko w przypadku psów. Jednak warto szczepić przeciwko tej chorobie także koty. Szczególnie te, które wychodzą z domu. Wścieklizna jest bowiem nieuleczalna, a chore zwierzę może zarazić człowieka i inne zwierzęta. Człowieka może uratować tylko szczepionka podana w odpowiednio krótkim czasie po ugryzieniu przez chore zwierzę. Natomiast zwierząt nic nie uratuje. Jest ustawowy zakaz leczenia zwierząt ze wścieklizną. Od wystąpienia objawów żyją one około 2 tygodni. Najczęściej się je usypia.

Kot u weterynarza, czyli jak wygląda pierwsza wizyta u lekarza?

Podstawowym zagadnieniem, z którego właściciel kota powinien sobie zdawać sprawę jest fakt, że kot u weterynarza jest bardzo zestresowany. Wynika to z wielu przyczyn. Najważniejsze zaś jest to, że ani właściciel, ani weterynarz może tak naprawdę nie mieć wpływu na ten stres u kota. Koty wydzielają bowiem feromony, które mają za zadnie ostrzec inne koty. Przebywając w gabinecie weterynaryjnym, kot zapewne wyczuje te feromony, które zostawiły przed nim inne koty. Zapachy, zawierające w swym przekazie ostrzeżenie, wpłyną natomiast na jego zachowanie mimowolnie.

Wiedząc o stresie podopiecznego, właściciel kota powinien zabierać go do lekarza wtedy, gdy jest to naprawdę niezbędne. W normalnych warunkach, gdy kot jest zdrowy, wystarczy w zupełności jedna wizyta kontrolna co roku. Oczywiście w przypadku szczepień, opisane wyżej „normy” nie obowiązują. Szczepienia kota mogą zapobiec chorobom a nawet śmierci zwierzęcia, więc w związku z tym, kot u weterynarza musi pojawić się tyle razy ile potrzeba.

Podczas pierwszej wizyty, kot u weterynarza przejdzie testy i badania. Weterynarz sprawdzi stan skóry oraz sierści zwierzęcia. Następnie osłucha serce kota i jego płuca. Sprawdzi także stan zębów, jamy ustnej, uszu, zmierzy temperaturę ciała kota. Naturalną czynnością jest także wykonanie testu na białaczkę oraz zaszczepienie zwierzęcia odpowiednim preparatem.