Feromony dla kota – co to za substancja i czy warto ją stosować?

Feromony dla kota, które są dostępne w sprzedaży, są substancją uzyskiwaną syntetycznie. Można je wykorzystać w różny sposób. Mają za zadanie pomóc kotu w zwalczaniu lęku i w postrzeganiu otoczenia przyjaznym i bezpiecznym.

Skąd taki pomysł, aby chemicznie wpływać na psychikę zwierzęcia? Jest to nic innego, jak wykorzystanie informacji, jakie człowiek uzyskał, dzięki rozwojowi nauki. Dzięki licznym badaniom, otaczającego nas świata, człowiek zaczyna rozumieć niektóre mechanizmy, stworzone przez naturę.

Zwierzęta nie wykształciły mowy. Najczęściej porozumiewają się za pomocą mowy ciała. Jednak wydzielane przez nie feromony służą także m.in. do komunikacji wewnątrzgatunkowej. Może zacznijmy od początku.

Feromony mają za zadanie pomóc kotu w zwalczaniu lęku

Co to są feromony dla kota?

Feromony są to substancje wydzielane przez zwierzęta i rośliny. Substancje te nazywane są semiochemicznymi. Służą do przekazywania informacji oraz wywierania wpływu na otoczenie. W przeciwieństwie do hormonów, feromony są wydzielane na zewnątrz organizmu. Występują w postaci często bardzo złożonych związków chemicznych. Najczęściej posiadają jeden dominujący składnik. Rzadko feromonem jest jedna substancja chemiczna.

Feromony u zwierząt wpływają na układ nerwowy i mogą wywoływać w nim zmiany fizjologiczne. W przeprowadzeniu zmian fizjologicznych pośredniczą hormony i cytokiny.

Feromony są zazwyczaj lotnymi substancjami, które wywołują reakcję już przy bardzo małym stężeniu. Często nie posiadają żadnego zapachu. Mogą działać u niektórych gatunków na bardzo dużą odległość. Np. niektóre ćmy wyczuwają swoje feromony z odległości wynoszącej nawet 3 km.

Jakie rodzaje feromonów wydzielają organizmy żywe?

Odkryte przez naukę substancje semiochemiczne można podzielić stosując różne kryteria. Tym najbardziej oczywistym jest czas, w jakim następuje reakcja na dany feromon. I tak możemy podzielić feromony na wywoławcze i podstawowe.

Feromony wywoławcze powodują natychmiastowe bezpośrednie oddziaływanie na układ nerwowy. Reakcja odbiorcy jest natychmiastowa, a zmiany w zachowaniu są szybko i łatwo dostrzegalne.

Feromony podstawowe oddziałują i wywołują zmiany w organizmie przez długi czas. Można zaobserwować to na przykładzie wydzielania przez królową pszczół feromonów, które sterują zachowaniem pozostałych pszczół w ulu. Przy okazji nazewnictwa, potrzebne jest krótkie wyjaśnienie. W języku polskim przyjęto błędne tłumaczenie przymiotnika angielskiego, stojącego przy tym rodzaju feromonów. Stąd feromony podstawowe, powinny być raczej określone, jako zapoczątkowujące. W polskiej literaturze naukowej można się spotkać z obydwiema nazwami.

Feromony mogą też pełnić różne funkcje. Ten podział wyróżnia feromony m.in.: społeczne, agregacyjne, alarmowe, obronne, odstraszające, płciowe, znaczące teren, wspomagające daną aktywność.

Kocie feromony – jak oddziałują na koty i inne gatunki zwierząt?

Śledząc wciąż odkrywane środowisko chemiczne żywych organizmów, czasem nie można się nadziwić złożoności świata przyrody. Z pewnością wiele zagadnień zostało jeszcze przed ludzkością do odkrycia. Jednak to, co już wiemy, nie raz wprawia w prawdziwe zdumienie.

Do tej pory odkryto 5 substancji o charakterze feromonów

Koty wydzielają bardzo wiele feromonów. Gruczoły, które je uwalniają, znajdują się na pysku, w dolnej części pleców i ogona, na łapach, na gruczołach sutkowych kotek.

5 feromonów, wydzielanych przez gruczoły twarzowe

Do tej pory odkryto 5 substancji o charakterze feromonów, które są wydzielane przez gruczoły umieszczone na pysku kota. Dwa z nich oznaczone, jako F3 i F4 poznano na tyle, że można określić, na co oddziałują. Substancja oznaczona, jako F3 odpowiada za znakowanie przedmiotów, jako bezpiecznych i znanych. F4 służy do wzajemnego znakowania się przez koty, co wyklucza agresję terytorialną.

Przy okazji odkryto obecność bardzo ważnej substancji w łoju policzkowym kota. Jest to białko, które może odpowiadać za wiązanie feromonów. Utrzymuje się bardzo długo na przedmiotach, nawet do 3 tygodni. Wykazuje ono działanie alergizujące dla ludzi.

Gruczoły potowe na łapach

W opuszkach łap znajdują się gruczoły potowe, które uaktywniają się, kiedy kot jest przestraszony i zestresowany. W wypadku stanów lękowych, koty najczęściej drapią powierzchnię pod łapami. Prawdopodobnie zostawiają ślady substancji, które ostrzegają inne koty o niebezpieczeństwie.

Gruczoły zlokalizowane w okolicy ogona

Wszystkie funkcje substancji wydzielanych przez te gruczoły nie zostały poznane. Przypuszcza się, że niektóre z nich pełnią funkcje płciowe, potrzebne do odróżnienia płci.

Feromony o działaniu uspokajającym, pochodzące z gruczołów sutkowych

Substancje te są wydzielane w miejscu, które znajduje się pomiędzy dwiema liniami gruczołów mlecznych. Wykazują działanie uspokajające, nie tylko dla kociąt, ale także dla dorosłych kotów. Utrzymują się dość długo na skórze kotki, nawet pomimo wzrostu temperatury ciała. Pojawiają się w okresie karmienia i znikają kilka dni po odsadzeniu.

Kocie feromony znajdujące się w wydzielinach, moczu i odchodach

Feromony zawarte w moczu i odchodach zdają się mieć znaczenie oznaczania terytorium, ale nie tylko. Kotki w rui oznaczają w ten sposób także swoją gotowość płciową. Oblewanie moczem pionowych powierzchni dotyczy zarówno kocurów, jak i kotek.

Kocie feromony znajdują się w wydzielinach, moczu i odchodach

Za intensywny zapach moczu odpowiada aminokwas, zwany felininą. Co ciekawe znajduje się on nie tylko w moczu, ale także we krwi, tkankach wątroby i nerek oraz w skórze. Po kastracji kocura, stężenie felininy w moczu znacznie się zmniejsza. U kociąt w ogóle nie występuje ta substancja w moczu, aż do 6 miesiąca życia. Stąd przypuszcza się, że ma ona związek z aktywnością płciową kocurów.

Ślady kociego moczu na powierzchniach pionowych nie tylko wydzielają zapach, ale także pozostawiają ślady, widoczne dla innych kotów. Wydaje się, że niektóre koty oznaczają swój teren także za pomocą odchodów. Zdarza się to znacznie rzadziej i nie jest do końca zbadane. Jak wiadomo, koty są zwierzętami bardzo czystymi i zakopują swe odchody, wąchając, czy nie czuć ich zapachu. Natomiast w przypadku znaczenia terytorium bądź też pozostawiania sygnałów, odchody pozostają zupełnie odsłonięte.

Zachowanie myszy i szczurów, zarażonych Toxoplasma gondii

Bardzo ciekawym odkryciem naukowym, jest zachowanie, jakie wywołuje w zakażonych organizmach, pasożyt Toxoplasma gondii. W normalnych warunkach, myszy i szczury wystrzegają się miejsc, w których czują zapach kociego moczu.

Jednak po zakażeniu, zachowanie gryzoni się zmienia w ten sposób, że przestają się one bać zapachu kociego moczu. Stają się wtedy łatwą ofiarą dla kota, który zjada je wraz z organizmami pasożyta. Zachowanie gryzoni nie zmienia się nawet po wytępieniu pasożyta. Świadczyć to może, że pierwotniaki Toxoplasma gondii wywołują trwałe zmiany w strukturze mózgu. Koty są potrzebne pasożytom do zakończenia swego cyklu rozrodczego. Są one ich ostatecznym żywicielem, podczas gdy ich nosicielami może być około 200 gatunków ptaków i ssaków. U człowieka wywołują zoonozę (chorobę odzwierzęcą).

Feromony dla kota – jak uspokoić kota?

Naukowa wiedza, o której mowa była wyżej, pozwoliła na zsyntetyzowanie sztucznych odpowiedników kocich feromonów. Są na rynku dostępne trzy rodzaje tych substancji. Udało się wyprodukować sztuczny feromon F3, F4, oraz odpowiednik feromonu, znajdującego się w mleku kociej matki.

Niektóre koty oznaczają swój teren za pomocą odchodów

Feromony dla kota – zastosowanie w przypadku problemów behawioralnych

Terapia feromonami stała się w ostatnich czasach bardzo popularną metodą radzenia sobie z problemami behawioralnymi. Przeprowadzono też wiele doświadczeń z udziałem kotów. Ich wyniki nie są jednoznaczne, ale też potwierdzają skuteczność terapii feromonami u pewnej grupy badanych kotów.

Feromony dla kota – zastosowanie feromonów policzkowych F3

Feromon F3 jest antagonistą feromonu, zawartego w kocim moczu. Wykazuje także działanie uspokajające. Jest on produkowany pod nazwą „Feliway„. Wykazano też, że pomaga on kotom w sytuacjach stresujących, podczas zamknięcia w klatce. Kiedy obok znajdował się ręcznik nasycony tym preparatem, koty częściej sięgały po pożywienie.

Preparat ten ma pomagać zmienić niepożądane przez człowieka zachowanie kotów. Zachowaniem tym jest znaczenie moczem pionowych powierzchni w mieszkaniu oraz drapanie mebli, dywanów, etc. Eksperyment z kotami zamkniętymi w klatce daje też nadzieję na zastosowanie preparatu w przypadku kotów hospitalizowanych.

Feromon F3 jest antagonistą feromonu, zawartego w kocim moczu

Feromony dla kota – jak uspokoić kota z pomocą feromonu F4?

Feromon F4 jest sprzedawany pod nazwą „Felifriend”. Ma on za zadanie pozbawić koty agresji w stosunku do przedstawicieli kociego gatunku. Może okazać się pomocny, gdy pojawia się problem, jak uspokoić kota, gdy w domu znajduje się też inny kot.

Feromon ten, jak wspomniano, powoduje, że drugi osobnik wydaje się znajomy i pozytywnie usposobiony.

Kocie feromony a uspokajające obroże dla kotów

Obroże firmy Sentry nasącza się sztucznym odpowiednikiem feromonu, pochodzącego z gruczołu mlekowego kotki. Mają one za zadanie działać uspokajająco na koty.

Czy stosowanie feromonów dla kota jest skuteczne?

Wyniki badań nie potwierdzają, że feromony dla kota są skuteczne w 100%. Jednakże wspomaganie terapii tą metodą, w świetle przeprowadzanych doświadczeń, wydaje się być pomocne. Wiadomo, że nawet działanie leków jest różne w przypadku różnych organizmów. Co należy podkreślić, obok terapii feromonami, warto też stosować inne, alternatywne metody leczenia.