Odgłosy psa – co oznaczają?
Każdy opiekun czworonoga chciałby dowiedzieć się, co myśli i czuje jego pupil. Choć nie możemy dogadać się z psem w naszym – ludzkim – języku, przy odrobinie uwagi jesteśmy w stanie rozszyfrować, co mówi do nas zwierzak. Domowe czworonogi dysponują bowiem całą gamą odgłosów wykorzystywanych do komunikacji. Dzięki nim mogą przekazać różnorodne informacje o zmianach w otoczeniu, swoich emocjach, potrzebach i intencjach. Jakie dźwięki znajdują się w psim repertuarze wokalnym? Co oznaczają odgłosy wydawane przez psa?
Komunikacja wokalna u psów
Psy należą do niezwykle komunikatywnych zwierząt. W odróżnieniu od swoich wilczych krewnych często używają sygnałów wokalnych. Dysponują też znacznie szerszym i bardziej zróżnicowanym repertuarem odgłosów. Rozwinięta komunikacja wokalna u psów uznawana jest za jeden ze skutków udomowienia. Aby psy mogły żyć w bliskości z człowiekiem, musiały wypracować język czytelny i zrozumiały dla ludzi. Najbardziej oczywistym, analogicznym do naszego języka, sposobem porozumiewania się stała się komunikacja dźwiękowa. Psy, które potrafiły szczekaniem informować o zagrożeniu, były selekcjonowane przez ludzi, co doprowadziło do utrwalenia tej cechy. Komunikacja wokalna u psów służy zarówno do przesyłania informacji na dalekie, jak i na bliskie odległości. Odgłosom wydawanym na długie dystanse towarzyszą komunikaty chemiczne (zapachowe). Uzupełnieniem dla dźwięków używanych podczas bezpośrednich interakcji są natomiast pozy i subtelne zmiany w mimice.

Psy należą do niezwykle komunikatywnych zwierząt
Odgłosy wydawane przez psy ulegają zmianom w ciągu całego życia. Zaraz po urodzeniu szczenięta potrafią wydawać jedynie proste i mało zróżnicowane dźwięki. Już po otwarciu oczu, ich repertuar wokalny staje się bogatszy – pojawiają się w nim pierwsze szczeknięcia i warknięcia. Wraz z osiąganiem dojrzałości psy odzywają się coraz rzadziej. Duży wpływ na psią wokalizację w wieku dorosłym ma jednak człowiek. Psy uczą się, w jaki sposób reagujemy na ich dźwięki. Jeśli zauważą, że mogą dzięki nim coś uzyskać, będą wokalizować coraz częściej. Jeżeli natomiast będziemy ignorować ich odgłosy, poszukają innych form komunikacji. Zamiłowanie do wydawania dźwięków u psów warunkowana jest ponadto rasą. Psy pasterskie, które używają głosu do zaganiania owiec, są z reguły bardzo „wygadane”. Skłonnością do częstego szczekania odznacza się też większość ras miniaturowych.
Odgłosy psa – szczekanie
Szczekanie to najbardziej typowy psi odgłos. Choć szczekać potrafią także wilki, czynią to bardzo rzadko i zawsze w podobny sposób. Szczekanie psów jest dużo bardziej zróżnicowane. Domowe czworonogi potrafią modulować jego wysokość, intensywność i częstotliwość w zależności od kontekstu. Za pomocą szczekania mogą więc przekazywać różne komunikaty. Szczekanie o wysokim tonie wyraża strach, frustrację, zdenerwowanie. Niskie szczeknięcia psa sygnalizują złość, groźbę i gotowość do obrony. Psy wydają takie dźwięki zwłaszcza wtedy, gdy zauważą w pobliżu obcego człowieka lub czworonoga. Sporo informacji możemy odczytać, wsłuchując się w częstotliwość psiego szczekania. Szybkie tempo szczekania świadczy o silnym pobudzeniu emocjonalnym. Stanowi swoisty psi alarm. Wolne, monotonnie powtarzane, pojedyncze szczeknięcia są charakterystyczne dla psów, które czują się osamotnione. Krótkie i ostre dźwięki najczęściej pojawiają się w odpowiedzi na nagły, przerażający lub irytujący bodziec.
Za pomocą szczekania psy potrafią wyrażać również pozytywne emocje. Przedłużone, załamujące się szczeknięcia i dźwięki o coraz wyższym tonie są wyrazem radości lub zaproszeniem do zabawy. Psy wydają takie odgłosy, gdy oczekują na rozpoczęcie ekscytującej zabawy lub wyjście na spacer. Pojedyncze lub podwójne szczeknięcia, o średnim tonie, mogą być formą psiego powitania z opiekunem.

Szczekanie to najbardziej typowy psi odgłos
Odgłosy psa – warczenie
Warczenie to niezwykle czytelny odgłos w psim repertuarze wokalnym. Najczęściej stanowi ono wyraźne ostrzeżenie: „nie zbliżaj się, bo nie zawaham się Cię ugryźć”. Warczenie zwykle pojawia się dopiero wtedy, gdy inne sygnały ostrzegawcze, takie jak szczekanie czy odsłanianie zębów, zostaną zignorowane. Warczenie przeplatające się ze szczekaniem, w zależności od wysokości, może wyrażać zdenerwowanie połączone z pewnością siebie (niskie) lub strachem (wysokie). Intensywność warczenia wzrasta wraz z poziomem pobudzenia i gotowością do ataku. Psy często warczą w obronie swoich zasobów. Dźwięk ten służy również do przerwania niekomfortowej sytuacji lub odgonienia potencjalnego przeciwnika.
Zdarza się jednak, że warczenie nie świadczy wcale o negatywnym nastawieniu. Warczą psy silnie zaangażowane w zabawę. Takie powarkiwanie jest dosyć głośne, ale nie towarzyszy mu obnażanie zębów. Nie należy upatrywać w nim niczego niepokojącego.
Odgłosy psa – wycie
Wycie to jeden z najbardziej tajemniczych dźwięków wydawanych przez psy. Ma w sobie coś metafizycznego, przez co w wierzeniach ludowych uważane było zwiastun śmierci lub świadectwo obecności duchów. W rzeczywistości wycie ma więcej wspólnego z wilczymi korzeniami psów.
Wycie jest sygnałem używanym w komunikacji na dalekie odległości. Dzięki niemu wilki mogą zwołać członków watahy, nawet gdy znajdują się z dala od nich. Pozwala to zachować grupie spójność. Główna funkcja wycia u psów jest prawdopodobnie podobna jak u wilków. Psy wyją, gdy czują się osamotnione i opuszczone, by w ten sposób przywołać swoich opiekunów i poinformować o swoim położeniu. Szczególnie często dźwiękiem tym posługują się czworonogi cierpiące z powodu lęku separacyjnego. Wycie może być również wyrazem bólu lub silnego strachu. Czasami psy wyją w odpowiedzi na niepokojące odgłosy pojawiające się w otoczeniu, np. sygnał karetki. Skłonność do wycia u psów jest silnie zindywidualizowana. Niektóre czworonogi (zwłaszcza ras północnych) wyją bardzo często, inne posługują się tym dźwiękiem jedynie okazjonalnie.

Wycie to jeden z najbardziej tajemniczych dźwięków wydawanych przez psy
Odgłosy psa – skomlenie/piszczenie
Piszczenie i skomlenie to dźwięki wywodzące się z wczesnego szczenięctwa. Są one analogiczne do płaczu dzieci. Szczenięta używają tych odgłosów, by wyrazić, że czują się głodne lub samotne. Dorosłe psy uczą się wykorzystywać skomlenie i piszczenie do zwrócenia uwagi swoich opiekunów. Tak rozpaczliwe dźwięki zazwyczaj skłaniają bowiem do natychmiastowej reakcji, co nigdy nie uchodzi psiej uwadze.
Piszczenie psa należy interpretować jako prośbę o zaspokojenie jakiejś silnej potrzeby (np. wyjście na zewnątrz, nakarmienie). Im większa jest psia potrzeba, tym piszczenie jest intensywniejsze i przybiera coraz bardziej rozpaczliwy ton. Popiskiwanie może towarzyszyć także oczekiwaniu na coś przyjemnego i stanowić formę ponaglenia. Skomlenie czasami wyraża ból lub strach i jest rozpaczliwym psim wołaniem o pomoc. Jeśli pies poczuje nagły dyskomfort, może wydać pojedynczy skowyt. Seria skowytów wyraża chęć ucieczki lub oddalenia się od niepokojącego bodźca.
Wzdychanie
Każdemu psiakowi zdarza się westchnąć po intensywnym spacerze czy fascynującej zabawie. Odgłos ten pojawia się zwłaszcza po zakończeniu jakiejś aktywności. Najczęściej oznacza zadowolenie z osiągnięcia upragnionego celu i poprzedza relaks. Wzdychają jednak także psy, którym nie udało się zrealizować tego, czego chciały. W takim przypadku psie westchnienia sygnalizują pewne rozczarowanie, zmartwienie i rezygnację z celu.

Każdemu psiakowi zdarza się westchnąć po intensywnym spacerze czy fascynującej zabawie
Dyszenie
Dyszenie u psów pojawia się w chwilach stresu lub napięcia. Dyszą czworonogi, które nie są pewne, co się za chwilę wydarzy. Odgłos ten występuje w chwilach niecierpliwego oczekiwania oraz w nowych dla psa sytuacjach, wyzwalających silne emocje. Czasami może jednak oznaczać zadowolenie i ekscytację. Bywa też reakcją fizjologiczną na zbyt wysoką temperaturę panującą w otoczeniu – psy w ten sposób starają się ochłodzić.
Pomrukiwanie
Pomrukiwanie to kolejny psi dźwięk typowy dla okresu szczenięctwa. Odgłos ten, zarówno młode, jak i dorosłe psy, wydają podczas karmienia, wypoczynku lub drzemki. Na ogół pomruki pojawiają się trakcie relaksu, spokoju i wyrażają pozytywne emocje. Mruczenie, przechodzące w jęczenie bywa jednak sygnałem bólu u psa.
Z pewnością warto częściej wsłuchiwać się w dźwięki wydawane przez psa, by odkryć jego niesamowity świat.
O Autorce
Absolwentka hodowli i ochrony zwierząt towarzyszących i dzikich (SGGW) oraz dziennikarstwa i komunikacji społecznej (UW). Dyplomowana zoopsycholog, stale poszerzająca swoją wiedzę na licznych kursach i szkoleniach. Na co dzień przybliża tajniki zwierzęcej psychiki czytelnikom portali zoologicznych. Prywatnie opiekunka psa, kota oraz papug.
Najciekawsze propozycje z naszego sklepu